از جمله وظایف تعریف شده این نهاد برجسته فرهنگی می توان به گسترش نفوذ فرهنگ اسلامی در شئون جامعه و تقویت انقلاب فرهنگی و اعتلای فرهنگ عمومی و تزکیه محیط‌های علمی و فرهنگی از افکار مادی و نفی مظاهر و آثار غربزدگی از جمله اهداف این شورا اشاره نمود.
امام خمینی(ره) در جمع اعضای ستاد انقلاب فرهنگی دستور می‌دهند برای بازگشایی دانشگاهها، ستاد انقلاب فرهنگی سابقهٔ افراد را بازبینی کند و از اعضای ستاد می‌خواهد که «سازمانی» درست کنند که فعالیت‌های کلیه اساتید و دانشجویان را زیر نظر داشته باشد. ایشان در بیانی گهربار و راهگشا و بصیرت مند وظایف شورای عالی انقلاب فرهنگی را چنین برشمرند:
«الان که شما بخواهید دانشگاه را برای پذیرفتن معلم، پذیرفتن شاگرد، مهیا کنید، یک عده زیادی چهره‌هایشان را از آنی که هستند بر می گردانند به یک چهره‌های اسلامی، و خودشان را در دانشگاه به عنوان معلم، به عنوان - مثلا - شاگرد، جا می‌زنند. این را باید یک فکری برایش بکنید. همه مسلمانند و همه متقی، همه با این نهضت اسلامی موافق، لکن سوابقشان را باید الان ملاحظه کرد؛ یعنی، بنابراین باشد که یک گروههایی [باشند] برای رسیدگی به سوابق معلمها، به سوابق اینهایی که می خواهند مثلا وارد بشوند، تا دوباره این مرکز تجمع افرادی [نشود] که آنجا بیایند و قضیه تحصیل نباشد و قضیه جهات سیاسی باشد و اینطور چیزها. ...
از اولی که بناست دانشگاه باز بشود و بناست معلم پذیرفته بشود، مهم این است این معلم [هایی ] که الان می‌آیند و اظهار چه می کنند و شهادت می‌دهند و می‌گویند ما مسلمان و چه و چه هستیم، به این اکتفا نشود؛ سوابق این دیده بشود که این چطور آدمی بوده است؛ چکاره بوده است؛ در دانشگاه که بوده چه می کرده، چه درس می‌داده؛ چه جور برخورد می کرده با جوانها و چه توطئه‌ها داشته یا نداشته . این مسائل خیلی باید بررسی بشود که دانشگاه وقتی باز می‌شود، یک دانشگاهی باشد که حالا صد در صد نشد، [طوری ] باشد که اشخاصش اشخاص صحیح باشند و بعد هم که باز می‌شود، یک بازرسی‌هایی لازم است به اینکه در همه جا حاضر باشند؛ برای اینکه معلمین با دانشجوها چه جور برخورد دارند و غیر برنامه درسی شان چه حرفها آنجا هست؛ چه چیزها آنجا مطرح می کنند. اگر دیدند چیزهایی انحرافی است، اطلاع بدهند. و یک سازمانی باشد برای اینکه اگر هر یک از معلمین یک همچو کاری بخواهند بکنند، [بررسی ] بشود. اگر - مثلا - گروهها بخواهند در دانشگاه باز این بساط را درست کنند، حاضر باشند یک اشخاصی برای اینکه مانع از این امور بشوند.»
حضرت امام(ره) در حکم خود به اعضای منتخب ستاد انقلاب فرهنگی می فرمایند:
«از بین اساتید مسلمان و کارکنان متعهد و دانشجویان متعهد با ایمان و دیگر قشرهای تحصیلکرده، متعهد و مومن به جمهوری اسلامی دعوت نمایند تا شورایی تشکیل دهند و برای برنامه ریزی رشته‌های مختلف و خطمشی فرهنگی آینده دانشگاهها، بر اساس فرهنگ اسلامی و انتخاب و آماده سازی اساتید شایسته متعهد و آگاه و دیگر امور مربوط به انقلاب آموزشی اسلامی اقدام نمایند.»
امام عظیم الشأن امت در پیام نوروزی فروردین ۵۹ نیز ضمن تأکید بر امور اصلاحی دانشگاهها و اهتمام به موضوع شورای عالی انقلاب فرهنگی می گویند:
«باید انقلاب اسلامی در تمام دانشگاه‌های سراسر ایران به وجود آید. تا اساتیدی که در ارتباط با شرق و یا غرب‌اند تصفیه گردند و دانشگاه محیط سالمی شود برای تدریس علوم عالی اسلامی.»
اما اهداف و افق فکری و عملی شورای عالی انقلاب فرهنگی عبارت است از:
۱- گسترش و نفوذ فرهنگ اسلامی در شئون جامعه و تقویت انقلاب فرهنگی و اعتلای فرهنگ عمومی
۲- تزکیه محیط‌های علمی و فرهنگی از افکار مادی و نفی مظاهر و آثار غربزدگی از فضای فرهنگی جامعه
۳- تحول دانشگاهها، مدارس و مراکز فرهنگی و هنری براساس فرهنگ صحیح اسلامی، گسترش و تقویت هر چه بیشتر آنها برای تربیت متخصصان متعهد، اسلام‌شناسان متخصص، مغزهای متفکر و وطن‌خواه، نیروهای فعال و ماهر، استادان، مربیان و معلمان معتقد به اسلام و استقلال کشور
۴- تعمیم سواد، تقویت و بسط روح تفکر و علم‌آموزی و تحقیق و استفاده از دستاوردها و تجارب مفید دانش بشری برای نیل به استقلال علمی و فرهنگی
۵- حفظ و احیا و معرفی آثار و مآثر اسلامی و ملی
۶- نشر افکار و آثار فرهنگی انقلاب اسلامی، ایجاد و تحکیم روابط فرهنگی با کشورهای دیگر به ویژه با ملل اسلامی
ضمن آنکه وظایفی که بر عهده شورای عالی انقلاب فرهنگی گذاشته شده را می‌توان در سه حوزه سیاست‌گذاری، تدوین ضوابط و نظارت تقسیم‌بندی نمود.
تهیه و تدوین سیاست‌ها و طرح‌های راهبردی کشور در زمینه‌های مختلف فرهنگی از جمله در حوزه‌های زنان، تبلیغات، اطلاع‌رسانی، چاپ و نشر، بیسوادی، دانشگاهها، برقراری روابط علمی و پژوهشی و فرهنگی با سایر کشورها، همکاری حوزه و دانشگاه، فعالیت‌های دینی و معنوی، تهاجم فرهنگی و سایر حوزه‌های فرهنگی مربوطه از جمله وظایف سیاست‌گذاری این شورا محسوب می‌شود. همچنین تعیین ضوابط تأسیس مراکز علمی و آموزشی و نیز ضوابط گزینش مدیران و استادان و دانشجویان از جمله وظایف این شورا می‌باشد. بررسی و تحلیل شرایط فرهنگی ایران و جهان، بررسی الگوهای توسعه و پیامدهای فرهنگی آن، بررسی وضع فرهنگ و آموزش کشور و نیز نظارت بر اجرای مصوبات شورا از جمله وظایف نظارتی شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌باشد.
در واقع همانطور که گفتیم شورای عالی انقلاب فرهنگی را می توان یکی از استوانه های مهندسی فرهنگی در ایران اسلامی و از ارکان طراحی و قانون گزاری و یک پشتوانه فکری و نظارتی جدی برای نهادهای علمی و فرهنگی در نظام مقدس جمهوری اسلامی دانست که به تدبیر امام امت شکل گرفت و رشد نمود.
امید آنکه این شورا بتواند با تدبیر و بصیرت و رصد نمودن اوضاع فرهنگی جامعه به ویژه در دانشگاهها که به نوعی عرصه تاخت و تاز جنگ نرم دشمنان اسلام و نظام قرار گرفته از پس وظیفه تاریخی خود برآمده و به منویات امام راحل(ره) و مقام معظم رهبری در حوزه فرهنگ جامعه، جامة عمل بپوشاند.
بازخوانی و دقت در مفاد انچه امام از این نهاد مقدس خواسته و در بیاناتشان بر انها تأکید نمودنه بودند می تواند چراغی باشد فرا راه این نهاد موثر و جدی در حوزه فرهنگ ایران اسلامی تا زمینه های احیای تمدن عظیم اسلامی به پیشتازی ایران عزیز بیش از پیش فراهم آید. انشاءالله!
منابع:
صحیفهٔ نور جلد ۱۳ صفحهٔ ۲-۳
صحیفهٔ نور جلد ۱۲ صفحهٔ ۴۳۱
«اهداف و وظایف شورا» دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی
